Cofanie techniką stałego nacisku

Technika stałego nacisku jest często jedną z trudniejszych metod pracy. Dla koni ustępowanie od nacisku drapieżnika jest zachowaniem nienaturalnym, którego należy unikać. Z tego powodu naukę ustępowania rozpoczynamy dopiero,  kiedy nasza relacja z koniem jest już nieco lepsza, potrafimy kontrolować naszą strefę indywidualną za pomocą techniki rytmicznej presji a koń zaczyna coraz bardziej nam ufać, równocześnie rozumiejąc, że naszą przestrzeń należy szanować. Bez tego przygotowania praca w bliskim kontakcie z koniem, podczas wywierania presji stałym naciskiem, mogłaby być dla nas mniej bezpieczna.

W niektórych szkołach możemy spotkać się z nauką ustępowania od stałego nacisku za pomocą bata. Jest to jeden z prawidłowych sposóbów pracy jednak nie daje nam tak dobrego czucia jak wywieranie nacisku palcami. Umiejętność wyczucia, kiedy koń ustępuje i nagrodzenie go w tym momencie jest tak ważne, że używanie podczas nauki bata może zaburzyć ten proces.

Na tym etapie treningów koń powinien już bez problemu akceptować naszą obecność w bliskiej odległości, jak również dotyk na swoim ciele. Jeżeli tego nie osiągnęliśmy to oznacza, że problem z akceptacją dotyku nie jest jeszcze rozwiązany, wymaga dalszej pracy i nie powinniśmy w ogóle na ten moment pracować nad ustępowaniem od nacisku. Należy przejść do kolejnych ćwiczeń techniką rytmicznej presji i dodatkowo kontynuować pracę nad odczulaniem a do techniki stałego nacisku wrócić w późniejszym okresie.

Cel ćwiczenia

• akceptacja ustępowania od nacisku z przodu klatki piersiowej
• możliwość wycofania konia za pomocą dotyku dłoni
• umiejętność zablokowania ruchu do przodu stałym naciskiem podczas pracy w bliskiej odległości
• nauka respektowania blokady przed klatką piersiową i nie napierania na stałe przedmioty

Wykonanie

Stajemy bokiem do konia w strefie 2 (na wysokości szyi). Pępek wskazuje docelowy kierunek ruchu konia. Nasze ciało pozostaje rozluźnione. W ręce dalszej od konia trzymamy linę. Druga ręką będziemy wywierać presję. W technice ustępowania od stałego nacisku nie używamy energii ciała a jedynie nasz narastający nacisk. Podczas wszystkich faz ciało powinno pozostać swobodne. Zanim zaczniemy wywierać nacisk dłonią upewnijmy się czy koń akceptuje dotyk, poprzez pogłaskanie miejsca gdzie będziemy stosować presję.

Bardzo ważnym elementem ćwiczenia jest odpowiednie ułożenie dłoni podczas wywierania nacisku. Do użycia presji stosujemy tzw.”pazurki”, które podczas zwiększania presji będą się powoli zamykać. Zwiększanie nacisku nie tylko i wyłącznie coraz mocniejszego pchania „do środka konia”. Jest to ruch zamykania dłoni na ciele konia. Taki sposób nauki jest o wiele przyjemniejszy dla konia, ułatwia pokonanie odruchu oporu na nacisk i przyspiesza akceptację ćwiczenia.

Nazwy faz i ich opis

Podstawowe nazwy faz w technice ustępowania od stałego nacisku:

• sierść
• skóra
• mięśnie
• „kość”

f1: z pozycji neutralnej, na swobodnym ciele unosimy dłoń i przykładamy „pazurki” do samych włosów konia na jego piersi
Nasz nacisk jest tak delikatny jak to tylko możliwe.
f2: płynnym ruchem palce zaczynają się stopniowo przymykać, dotykając skóry
f3: nacisk staje się coraz mocniejszy, czujemy pod palcami mięśnie
f4: nasze palce prawie całkowicie się przymknęły

Mamy wrażenie, że dłoń robi coś w rodzaju „szczypnięcia”. Pomimo, iż faza ta nazywa się „kość” nie pchamy tak mocno w ciało konia. Jest to po prostu stopniowo narastająca presja naciskiem. Nie musimy jednak pod palcami wyczuwać końskich kości.

Faza 1, 2 i 3 trwają jak zawsze na etapie nauczania 3-4 sekundy. Kiedy dojdziemy do fazy 4 pozostajemy na tej sile nacisku aż do dobrej reakcji konia, czyli ustąpienia. W technice nie stosujemy serii faz, ponieważ każde zmniejszenie czy odpuszczenie nacisku jest dla konia nagrodą.
Konie doskonale wiedzą, że ludzie bardzo szybko się poddają. Często czas oczekiwania na dobrą reakcję konia wynosi ponad 1 minutę. Dlatego nie możemy się poddawać zbyt wcześnie. Koń po prostu ocenia, kto z nas będzie bardziej cierpliwy. Nie wolno nad również zwiększać nacisku ponad to co było w fazie 4.
W chwili kiedy koń ustąpi od nacisku musimy natychmiast zabrać nasze palce aby koń odczuł wyraźny brak dalszej presji. Dopiero po chwili przerwy możemy pogłaskać naciskane miejsce aby pokazać koniowi, że nasze dłonie mogą być używane zarówno do głaskania (odczulania) jak i do kontrolowania ruchów.

Dobre nawyki

• ciało rozluźnione podczas całego ćwiczenia
• sprawdzenie przed ćwiczeniem czy koń akceptuje dotyk w miejscy gdzie będziemy wywierać presję
• obserwacja reakcji konia podczas stosowania nacisku
• nagradzanie najmniejszej dobrej reakcji

W przypadku koni, które mają ogromny problem z napieraniem na nacisk możemy nagrodzić nawet samo lekkie przeniesienie ciężaru. Koń nie musi robić nawet jednego pełnego kroku. Samo ustąpienie ciężarem możemy uznać za pierwsze dobre reakcje.

Błędy

• zbyt szybie przechodzenie przez fazy
  Większość koni na szybko zastosowany nacisk zareaguje natychmiastowym silnym naparciem na człowieka. Jest to reakcja naturalna. Musimy więc pamiętać aby nie uruchamiać w koniu zachowań obronnych poprzez nasze błędne stosowanie faz.
• pchanie tylko i wyłączenie w stronę konia, zamiast zastosowania zamykających się palców
• głaskanie bezpośrednio po ustąpieniu od nacisku
  Koń mu poczuć zupełny brak kontaktu z naszą dłonią po prawidłowym ustąpieniu od nacisku. Jeżeli przejdziemy płynnie z nacisku na głaskanie, koń nie otrzyma nagrody za dobre zachowanie.
  stosowanie nacisku płaską dłonią
• używanie do nauki ustępowania od nacisku ostrych przedmiotów
  Nauka ustępowania od nacisku jest trudnym elementem w treningu koni. Nigdy jednak nie możemy iść na skróty! Stosowanie przedmiotów, które miałyby przyspieszyć jego reakcję i poprawić respekt na nacisk jest na tym etapie naszego wyszkolenia niedopuszczalne. Na poziomie 2 poznajemy dalsze techniki, które pomagają nam dalej doskonalić reakcję konia na tą technikę komunikacji.
• pulsowanie naciskiem
  Nacisk, który wywieramy powinien mieć charakter ciągły i stały. Jego presja narasta stopniowo i w trakcie przechodzenia do wyższych faz nie może ulec zmniejszeniu. Jeżeli nasze palce zaczną pulsować dojdzie do chwilowego zmniejszania nacisku, przez co koń będzie nagradzany za brak dobrej reakcji.
• stosowanie zbyt mocnego nacisku

Najczęstsze problemy

Koń mocniej na mnie napiera!

Czasami zdarza się, że koń podczas naszego przechodzenia przez fazy zaczyna napierać na naszą dłoń. W takim momencie najlepiej zastosować falę liną (drugą ręka), która zablokuje napieranie z jednoczesnym zachowaniem nacisku ręki pierwszej. Dopiero kiedy koń zareaguje i zrobi krok w tył – nawet jeżeli jego reakcja była uruchomiona głównie poprzez falę – musimy odpuścić również nacisk dłoni. W ten sposób pokazujemy mu, iż właśnie taki ruch jest niezbędny aby nacisk na jego pierś ustał.

Koń nie ustępuje mimo długiego czekania!

Czekamy, czekamy, czekamy. Jeżeli koń nie napiera na nas bardziej dajemy mu więcej czasu. Chcemy pokazać mu, że jesteśmy bardzo cierpliwi. Możemy również zastosować nacisk druga ręką, obok pierwszej, która również stopniowo przejdzie przez kolejne fazy. Najczęściej po wprowadzeniu dodatkowej ręki koń odblokowuje się i możemy go nagrodzić zabraniem nacisku obu rąk.
Drugą techniką wspierającą odblokowanie konia jest dołożenie delikatnej fali na linie aby ułatwić zrozumienie o jakie kierunek ruchu nam chodzi. Po dobrym kroku natychmiast zaprzestajemy działać falą i stosować nacisk palcami.

Koń próbuje mnie ugryźć!

Nie jest to wcale rzadka sytuacja podczas tej techniki pracy. Nacisk na końskie ciało nie jest niczym innym jak gryzieniem go! W związku z tym wiele koni odpowiada tym samym zachowaniem. Gryzienie za gryzienie. Oczywiście musimy pokazać koniowi brak akceptacji takiego zachowania. Według zasady „cofanie leczy gryzienie” stosujemy wyraźną falę liną. Jeżeli uda nam się zachować naciskającą rękę w czasie korekty gryzienia to świetnie. Często jednak nasza korekta falą w tej sytuacji uniemożliwi nam utrzymanie wcześniejszej prośby o ustąpienie od nacisku. Nie jest to w tym momencie najistotniejszy aspekt. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo jest zawsze priorytetem!

Nie mogę dotknąć jego ciała bo od razu się odsuwa!

Wiele osób uważa, że ich koń bardzo dobrze ustępuje od nacisku ponieważ gdy tylko próbują przyłożyć dłoń koń natychmiast odsuwa swoje ciało. Nie ma to jednak nic wspólnego z ustępowaniem od nacisku. Jest to unikanie nacisku! Jeżeli koń odsuwa się od nas jeszcze zanim zdążymy dotknąć palcami jego sierści to dla nas sygnał, że próbuje uniknąć zastosowania nacisku. W takiej sytuacji należy rozpocząć głaskanie unikającego miejsca. Kiedy koń podczas głaskania cały czas się cofa, podążamy za nim kontynuując delikatne głaskanie. W chwili, kiedy koń się zatrzyma, przerywamy głaskanie, nagradzając go za podjęcie dobrej decyzji. Sprawdzamy ponownie czy pozwala się pogłaskać. Jeżeli otrzymamy akceptację głaskania możemy rozpocząć ćwiczenia ustępowania od stałego nacisku.

Boli mnie cała ręka od nacisku. Nie mam już siły!

Jest to bardzo jasny dowód na to, że używamy zbyt mocnej presji i pchamy tylko „w konia”. Przy prawidłowym stosowaniu presji dłonią, kiedy palce zamykają się na ciele konia, nie powinno dochodzić do wyraźnego napięcia mięśni rąk. Jeżeli się tak dzieje, musimy skorygować nasz sposób działania „pazurkami”.

Kiedy mogę iść dalej?

Koń ustępuje od nacisku na fazę 4 bez wyraźnych odruchów napierania na nas. Na poziomie 1 jest to zupełnie wystarczająca reakcja.

Jeżeli jednak technika stałego nacisku jest trudna do przeprowadzenia, możemy pominąć ją na tym etapie szkolenia i przejść od razu do kolejnych ćwiczeń z techniki rytmicznej presji. Do stałego nacisku można powrócić na dalszym etapie szkolenia, kiedy nasza relacja z koniem będzie lepsza, nawet dopiero na poziomie 2.

Możemy również spróbować wykonać kolejne ćwiczenia z techniki stałego nacisku (przesunięcie przodu i odangażowanie zadu). Czasami zdarza, iż są one nieco łatwiejsze do zrobienia niż cofanie. Jeżeli jednak w każdej wersji ćwiczenia widzimy problemy, nie upierajmy się teraz aby je kontynuował. Zawsze zdążymy wrócić do poprawy tej techniki komunikacji.

– Katarzyna Michałek –

Artykuł jest fragmentem książki Podstawy Treningu Naturalnego

Filmy do ćwiczeń z książki znajdziesz w Klubie Alfa Horse