Lekkość w treningu koni

Lekkość w treningu koni

Każdy z nas marzy u koniu lekkim na pomoce, wsłuchanym w człowieka i otwartym na komunikacje. Wiemy jednak, że są to elementy, które często wymagają długotrwałej pracy i zaangażowania obu stron. Co wpływa na lekkość w treningu koni? Czym ona jest i jak nad nią pracować?

Najważniejszą rzeczą jest zrozumienie, że lekkość to nie prędkość. Lekkość to reakcja konia na najdelikatniejsze sygnały. Szybkość ruchu konia zależy w dużym stopniu od jego temperamentu. Introwertyki często poruszają się wolniej od ekstrawertyków co nie znaczy, że nie są lekkie. Jeżeli reagują na pierwsze, najdelikatniejsze sygnały, nie możemy powiedzieć, że brakuje im lekkości. Po prostu musimy jeszcze dodatkowo zbudować prędkość ruchu. Ale prędkość ruchu to nie lekkość.

Głównym narzędziem do poprawy lekkości są fazy, czyli stopniowanie naszych pomocy. Podstawowych faz mamy 4. Pierwsza jest tak delikatna jak to tylko możliwe a czwarta na tyle mocna aby była efektywna. Kolejnym elementem, który daje nam kontrolę nad lekkością są Etapy Nauki. Każdy z nich na swoje zadanie i prowadzi nas krok za krokiem w stronę lekkości. Każde ćwiczenie, w którym używamy faz powinno przejść przez wszystkie poniższe etapy.

4 etapy nauki

1.    Nauczanie

2.    Utrwalanie

3.    Wzmacnianie

4.    Finezja

Nauczanie

To czas, w którym koń poznaje nowe ćwiczenie. Uczy się sygnałów i prawidłowych odpowiedzi. Fazy z etapy nauczania są równej długości, każda trwa ok 3-4 sekund. Jeżeli po zastosowaniu fazy 4 nie uzyskamy oczekiwanej reakcji nie wolno nam powtarzać jej ponownie. Musimy zrobić kolejną serie faz, w której fazy 1-2-3 będą takie same jak poprzednio ale faza 4 nieznacznie się wzmocni. Ilość kolejnych serii zależy od tego jak długo zajmie koniowi odnalezienie dobrej odpowiedzi. W każdej kolejnej serii 4 faza jest nieco mocniejsza. Nie możemy jednak wzmacniać jej zbyt szybko bo nie chcemy konia wystraszyć a jedynie zasugerować, że powinien dalej szukać rozwiązania. Etap nauczania obejmuje najczęściej pierwszy trening z nowym ćwiczeniem. Są jednak konie, które potrzebują więcej czasu, żeby zrozumieć jaką odpowiedź powinny dać na konkretny sygnał.

Technika rytmicznej presji (przykład: odesłanie na koło) 

F1: wskazanie ręką

F2: uniesienie bata

F3: zakręcenie batem 2/3 razy

F4: puknięcie w szyję

Technika stałego nacisku:

F1: sierść

F2: skóra

F3: mięśnie

F4: kość 

Utrwalanie

Etap ten jest kontynuacją nauczania. Teraz na kilku, kilkunastu kolejnych treningach będziemy utrwalać dobrą reakcję konia na sygnały. Fazy wyglądają tak samo jak na poziomie nauczania. Są równej długości i występują w seriach.

Pojawia się tutaj jednak pewna pułapka. Wiele osób utyka na tym etapie, zastanawiając się dlaczego koń jest coraz oporniejszy, przeczekujący i niezaangażowany w zadanie. Jeżeli widzimy, że nasz koń wykonuje w większości przypadków zadanie prawidłowo ale zaczyna przeczekiwać do 3 i 4 fazy zanim wykona ruch musimy przejść do kolejnego etapu (wzmacniania). Należy się jednak upewnić czy wzorzec ruchu jaki nam oferuje na dany sygnał jest tym, który chcemy dalej powielać. Jeżeli tak nie jest a koń np. na sygnał do odesłania w bok najpierw rusza krok do przodu musimy to poprawić jeszcze na tym etapie poprzez utrwalenie poprawnego wzorca. 

Wzmacnianie

To tutaj zaczyna się prawdziwa praca nad lekkością! Jeżeli koń rozumie dany sygnał i mamy już utrwalony prawidłowy wzorzec ruchu możemy przejść do jego wzmacniania, czyli poprawy reakcji na 1 i 2 fazę. Pamiętamy przecież, że lekkość to nie prędkość a jedynie reakcja na najdelikatniejsze sygnały. Na etapie wzmacniania fazy zmieniają swoją długość a niektóre z nich znikają. Wprowadzamy wydłużenie fazy pierwszej i opuszczenie fazy 3. Faza pierwsza będzie teraz trwała 5-6 sekund. Opuszczenie fazy trzeciej wydelikaca konia na fazę 1 i 2.

Technika rytmicznej presji:

F1 (5-6 sekund): wskazanie ręką

F2 (normalna długość): uniesienie bata

F4: puknięcie w szyje

Jeżeli są to nasze pierwsze próby wprowadzania faz wzmacniających w danym ćwiczeniu, należy zastosować kolejne serie faz: 1-2-4; 1-2-4 (nieco mocniejsza); 1-2-4 (jeszcze mocniejsza); itd. W pierwszych chwilach wiele koni jest zdziwionych brakiem fazy 3 i szybszym nadejściem fazy 4. Może je to zaniepokoić. Zastosowanie serii faz łagodzi ten efekt.

Kiedy zobaczymy, że koń odzyskał spokój i fazy wzmacniające nie powodują zaniepokojenia możemy przejść do powtarzania narastającej fazy 4. Oczywiście nie muszę tutaj nikomu przypominać, że fazy przerywamy jak tylko koń wykaże pierwsze prawidłowe reakcje.

Technika rytmicznej presji (przekład odesłanie na koło z powtarzaniem fazy 4)

F1 (5-6 sekund): wskazanie ręką

F2 (normalna długość): uniesienie bata

F4(1): puknięcie batem

F4(2): nieco mocniejsze puknięcie batem

F4(3): jeszcze mocniejsze puknięcie batem itd. aż do oczekiwanej reakcji.

Technika stałego nacisku:

F1: sierść

F2: skóra

+ dołączenie stopniowo narastającej rytmicznej presji np. bacikiem.

W technice stałego nacisku podczas wzmacniania nie stosujemy szybszego dojścia do fazy czwartej naciskiem. Zamiast tego nacisk pozostaje maksymalnie na fazie 2 (skóra) a reakcję na niego wzmacniamy dodaniem rytmicznej presji. Jak tylko koń zareaguje dobrze natychmiast przerywamy i stały nacisk i rytmiczną presję. 

Finezja

Naszym celem jest współpraca z koniem na pierwszych fazach z zachowaniem pełnego spokoju po obu stronach. Aby jeszcze bardziej zwrócić uwagę konia na fazę pierwszą możemy zastosować fazy finezyjne. W tym przypadku pomijamy nie tylko fazę trzecią ale również 2. Faza pierwsza może zostać jeszcze bardziej wydłużona do 7-8 sekund (a nawet więcej).

Technika rytmicznej presji:

F1 (7-8 sekund): wskazanie ręką

F4: puknięcie w szyje

Tutaj również możemy zastosować najpierw serie faz a dopiero potem przejść do powtarzania narastającej fazy 4.

Technika stałego nacisku:

F1: sierść

+ dołączenie stopniowo narastającej rytmicznej presji

Etapy nauczania dotyczą konkretnego ćwiczenia

Bardzo ważnym elementem pracy na etapach nauczania jest świadomość, że dotyczą one konkretnego ćwiczenia. Nie są to ogólne etapy wyszkolenia konia. Koń jedno ćwiczenie może wykonywać na fazach nauczania, inne wzmacniać a jeszcze kolejne doskonalić fazami finezyjnymi.

Omówiliśmy drogę do poprawy lekkości na sygnały. Pracę na zasadzie „akcja-reakcja-luz”. Co jednak jeżeli chcemy poprosić konia o więcej kroków? Jak zbudować odległość i prędkość danego ćwiczenia (np. dalsze i szybsze cofanie). Ten temat omówimy w kolejnym artykule, ponieważ bez lekkości nie można budować odległości i prędkości!

– Katarzyna Michałek –